بمبهای گرافیتی و روشهای مقابله با تهدید آن
گرافیت یک ترکیب از عنصر کربن است که یکی از نرم ترین مواد معدنی شناخته شده و یک رسانای بسیار قوی با رنگ مات است که به صورت ساختار شش ضلعی متبلور می شود و این ویژگی های خاص به دلیل ساختار اتمی و پیوندهای دوتایی گرافیت است.با توجه به رسانا بودن این ماده و همچنین نرمی و در عین حال استحکام بالای آن،این ماده را برای کابردهای خاصی استفاده می نمایند.یکی از این کاربردها که در جنگهای اخیر مانند جنگ عراق و کوزوو استفاده شد، ساخت بمبهای گرافیتی می باشد.هدف اصلی از ساخت این بمبها، از کار انداختن زیرساختها بویژه زیرساخت نیروی الکتریکی، برای ایجاد تلفات انسانی و مالی کمتر و تسلط برحوزه سرزمینی بدون تخریب زیرساختهاست.این بمبها به دو صورت الیاف گرافیت و پودر گرافیتی ساخته می شوند و با پرتاب بر خطوط و تاسیسات برقی، موجب ایجاد اتصال کوتاه در مدار الکتریکی شده و قطع شبکه های انتقال و توزیع انرژی الکتریکی را به دنبال دارند.بی برقی تبعات بسیار زیادی را به حوزه سرزمینی مورد حمله، تحمیل می کند.خاموشی مشترکین مسکونی، تجاری و صنعتی و همچنین از کار افتادن سیستم های ناوبری و قطع ارتباطات مخابراتی بدون اینکه تخریب فیزیکی در آنها اتفاق افتاده باشد و یا موجب آسیب دیدن افراد به صورت مستقیم گردد، از جمله اثرات حمله با بمب گرافیتی خواهد بود.در صورتی که بمب گرافیتی موجب اتصال کوتاه در شبکه شود، بازیابی شبکه می بایست از طریق فیزیکی و به وسیله پاک کردن گرافیت از روی هادیهای شبکه انتقال انرژی الکتریکی انجام شود که کاری وقتگیر بوده و نیاز به نیروی انسانی با تجربه دارد.این در حالیست که قطعی های پی در پی در اثر اتصال کوتاه در شبکه برق ، خود می تواند موجب آسیب دیدگی تجهیزات شده و حتی پس از برقدار شدن، آسیب های ماندگار را در تاسیسات و تجهیزات بوجود آورد.
در خصوص روشهای مقابله با این تهدید راههای متعددی پیشنهاد شده که هیچکدام به شکل کامل عملیاتی نیستند.شبکه های انتقال نیرو به طور معمول در سطح یک کشور گسترده اند و وظیفه انتقال نیرو از نیروگاه ها را به سمت مراکز مصرف انرژی بر عهده دارند. گستردگی این شبکه موجب می شود که هرگونه تهدید از این دست به احتمال قوی به ثمر بنشیند و تنها راهکارهایی با تمرکز بر حفاظت از تاسیسات یا تجهیزات خاص که در یک محل جغرافیایی مشخص قرار گرفته اند، میتواند تا حدی با این تهدیدات مقابله نماید مانند استفاده از چترهای حفاظتی روی هادیها یا استفاده از فیلترهای الکترواستاتیکی در کنار هادیها یا اسپری عایق های خاص روی هادی برقدار یا قرارگرفتن دمنده های سریع در کنار تجهیزات که البته هریک از این روشها محدود به مکان مشخص بوده و مشکلاتی را در بهره برداری از شبکه ایجاد خواهد کرد.اقدام مهمی که این تهدید را تضعیف کرده و اثر مخرب آنرا تا حد زیادی کاهش میدهد، تغییر در استراتژی تولید و انتقال انرژی الکتریکی است. حذف نیروگاههای بزرگ و شبکه انتقال گستره بین شهرها و استفاده از تولید پراکنده انرژی الکتریکی و بویژه تمرکز بر انرژی های نو که در محل تولید به مصرف می رسند، میتواند یک استراتژی مناسب برای حذف این تهدید در کنار اهداف بزرگ دیگر باشد.
